Zelfsturing in de zorg: hoe kan een social intranet ondersteunen?

Verantwoordelijkheid en verbinding door zelfsturing in de zorg

“Zelfsturing is geen doel, maar een middel om efficiënte, cliëntgerichte zorg te verlenen, door een professional met vakmanschap, eigen initiatief en ondernemerschap op het eigen niveau. Het maakt de organisatie flexibeler, zodat er makkelijker kan worden meebewogen met andere doelgroepen, andere zorgvragen of zorgverlening op een andere plek.”

We zien dat zelfsturing als organisatievorm in de zorg steeds meer gewoon is geworden. De essentie van zelfsturing is meer zeggenschap over het eigen werk bij de professional en minder zeggenschap bij de lijn- en de stafdiensten. Teams en professionals krijgen binnen een model van zelfsturing meer en soms vergaande autonomie. De communicatie, afstemming en verantwoordelijkheidslijnen veranderen daardoor. Het intranet als statisch zendplatform voor nieuws en centrale plek voor handboeken en protocollen verandert in rap tempo. Intranetten worden en zijn steeds meer de plek waar mensen hun werk doen. Waar waarden en ontwikkelingen binnen een organisatie geduid en gestimuleerd worden en waar rijkelijk kennis wordt gedeeld.

Hoe is het om te werken met zelfsturende teams?

Hoe was het nog maar?

In een traditionele lijnorganisatie met goedgevulde stafdiensten lopen communicatielijnen vooral top-down. Vanuit het management sijpelt informatie, werkafspraken en kennis door naar de uitvoerende medewerkers. De interactie is gering en stafdiensten bepalen in hoge mate hoe er kwaliteit geleverd moet worden en wat daarvoor moet worden gemeten en bijgehouden. Er is relatief weinig interactie door de scheiding van bedenken hoe het moet en het daadwerkelijk doen.

Nieuwe vraagstukken

In de mooie wereld van de zelfsturing loopt het allemaal anders. Professionals staan aan het roer en beslissen zelf. Het oplossend vermogen verplaatst van de lijn naar de uitvoering. Die nieuwe verbindingen en lijnen zijn optimaal te ondersteunen met een social intranet.

Top down en terug

Van traditioneel georganiseerde organisaties naar zelfsturing is een grote verandering. Teams krijgen prestatie indicatoren aan hun broek en er wordt verwacht dat men meer verantwoordelijkheid neemt. In dit hele veranderproces, waar mensen elkaar opnieuw moeten zien te vinden, kan het social intranet een grote rol spelen. Blogs vanuit de directie over het “waarom” of over ‘voortgang in resultaat’ gecombineerd met reactiemogelijkheden waardoor er een dialoog ontstaat is maar één voorbeeld van hoe het intranet daarbij kan ondersteunen. Een ander voorbeeld dat we veel tegenkomen is de mogelijkheid om vragen te kunnen stellen onder een handboek en eigen best practices te kunnen delen op die plek. Formele werkwijzen en de praktijk ontmoeten elkaar op het social intranet.

Teams op het intranet

Horizontaal zien we groepen ontstaan van medewerkers met dezelfde rollen of professionele interesses. Concreet kan dat er als volgt uitzien: een team op het intranet voor alle rolhouders roostering, een team voor iedereen die geïnteresseerd is in diabetes en een team voor iedereen die zich bezig houdt met wondverzorging. Binnen het team zelf wordt het social intranet gebruikt voor alle dagelijkse afstemming en overdracht maar kunnen teamleden ook discussiëren over verbetervoorstellen om de teamprestaties omhoog te krijgen. De dialoog loopt dus ook als niet iedereen bij elkaar in één ruimte zit.